Uiga Faaleagaga o se gata i se miti
|
|
Taimi e faitau ai 8 ou
|
|
Taimi e faitau ai 8 ou
I totonu o le malo lilo o miti, o foliga vaaia o se gata e mafai ona faʻaosoina ai lagona eseese. I le avea ai o se tasi o faʻailoga sili ona malosi ma faʻasalalau tala faʻasolopito, o le gata o loʻo i ai ni aʻafiaga faʻale-aganuʻu ma faaleagaga. I le lalolagi atoa, o le faauigaina o miti e uiga i gata e matua eseese lava mai le suiga ma le faamalologa i faaosoosoga ma le fefe. O lenei tusiga o le a suʻesuʻe i faʻamatalaga faʻaleaganuʻu eseese o miti e uiga i gata, faʻaalia pe faʻafefea ona suia le uiga i le eseese o filosofia ma tulaga faaleagaga.
Pe a sefe se gata i au miti, e mafai ona o'o mamao ma eseese ona a'afiaga. O nei miti gata e mafai ona fafaguina ai le fefe, maofa, ma le fia iloa. I lo tatou le malamalama faʻatasi, o le gata, faʻatasi ai ma ana gaioiga faʻafefe ma lona malosi mataʻutia, ua avea ma faʻailoga faʻamalosi e mafai ona mau ai le tele o uiga, e faʻatatau i tioata faʻaleaganuʻu e vaʻaia ai.
I fanua o le la o Aikupito Anamua, sa manatu le gata o se malosiaga faalelagi ma le faataumaoi. O le atua gata o Apophis o le tino o le vevesi ma le faatafunaga, e taumafai pea e 'ai le atua o le la o Ra, ma mafua ai le amataga o le po i aso uma. O le mea lea, ina ua moemiti tagata Aikupito i se gata, e masani ona faauigaina o se tauiviga ma le vevesi po o le faataumaoi. O le miti gata na avea o se taua faʻatusa ma le le atoatoa, e faʻaalia ai le manaʻomia o le paleni ma le faʻatonuga i le olaga o se tagata.
I le isi itu, i le moega pepe o tagata i sisifo, Eleni Anamua, o le gata o se faailoga faʻaaloalogia. O Asclepius, le atua o vailaau ma faamalologa, sa masani ona faʻaalia i se tootoo faʻapipiʻi gata - o se faʻailoga e fesoʻotaʻi pea ma vailaʻau i aso nei. I lenei tulaga, o le miti i se gata e faatusa i le tuputupu ae o le tagata lava ia, suiga, ma le faamalologa. Na faʻaalia ai le faigamalaga a le tagata miti o le suʻesuʻeina o ia lava ma lo latou gafatia e faʻamalolo ma faʻafouina i latou lava.
I le mauoa o tala faasolopito Hindu, o le gata poʻo le 'Naga' e umia se nofoaga paia. O le atua gata sili, Ananta-Shesha, o loʻo faʻatusalia le le gata ma le natura faʻataʻamilomilo o le olaga. Pe a moemiti tagata Hindu e uiga i gata, o lona uiga o le taamilosaga e faavavau o le fanau mai, oti, ma le toe fanauina, e faasino atu i le manatu faafilosofia o Samsara po o le uili o le olaga. O nei miti e mafai ona faʻamalosia ai le tagata moemiti e faʻaalia ma talia taamilosaga masani o le olaga, e taʻitaʻia ai se malamalama loloto atu i lo latou ola.
O filosofia a Saina, e tumu i le poto ma le faʻamaoni, e manatu i le gata o se faʻailoga malosi. I le avea ai ma se tasi o manu e 12 o le zodiac, o le gata ua fai ma sui o le poto, mealilo, ma le poto loloto. E fesoʻotaʻi ma le elemene afi, e faʻaalia ai le suiga ma le toe fanauina. O le mea lea, o miti e uiga i gata e mafai ona faʻaalia ai le fafaguina o le malamalama poʻo se suiga loloto i le faasinomaga patino. E mafai foʻi ona faʻaalia ai le gafatia o le miti mo mafaufauga faʻapitoa ma faʻataʻitaʻiga, e masani ona faʻamalosia i latou e faʻalagolago i lo latou poto ma le malamalama.
O le aganuu a Amerika Amerika e faʻaaloalo i manu, ma manatu ia i latou o taʻiala faaleagaga poʻo 'totems'. O iinei, o le gata e fesoʻotaʻi ma elemene o le vai ma le eleele, e faʻatusalia ai le suiga, fausiaina, ma le malosi o le ola. O se miti e uiga i se gata, mai se vaaiga a Amerika Amerika, e masani ona faʻaalia se taimi o suiga, tuputupu aʻe patino, poʻo le toe fanauina. O se uunaiga i le tagata moemiti ina ia sili atu ona faavae, lafulemu i manatu, ma fetuutuunai i suiga o le olaga.
O le faatusa o le gata i le Tusi Paia o se tasi lea e sili ona lauiloa i le lalolagi atoa. E tutusa ma le tala ia Atamu ma Eva, lea o le gata e faatusa i faaosoosoga ma le pa'u o tagata. Mai se vaaiga faa-Kerisiano, o le miti i se gata e masani ona atagia mai ai se tauiviga tau amio po o se fefe i le lolo atu i faaosoosoga. E mafai ona avea ma se valaau mo le tomanatu, faamasinoga tau amio, ma tetee faaleagaga i manaoga faalelalolagi.
O le faauigaina o miti e uiga i gata, e pei ona tatou vaai i ai, e mafai ona eseese mai aganuu i aganuu. Ae, o autu faifaipea o suiga, faamalologa, poto i le isi itu, ma le fefe, faaosoosoga, ma le vevesi i le isi itu. E mata'ina le auala e mafai ai e se faailoga e tasi ona aofia ai se fusi o alaleo o aafiaga ma lagona faaletagata.
Ae ui i lea, ina ia faʻamalamalamaina atoatoa le taua faaleagaga o se miti gata, e taua tele le mafaufau foi i fegalegaleaiga patino, lagona, ma tulaga. O lau mafutaga ta'ito'atasi ma le fa'ailoga o le gata, fa'atasi ai ma lau fa'alapotopotoga fa'ale-aganu'u ma le fa'aleagaga, e fa'atusaina ai le fa'amatalaga o le miti.
O miti o se faamalama i lo tatou malamalama, ma pe a aliali mai gata i totonu, e mafai ona avea i latou ma avefeau faaleagaga loloto. E mafai ona latou faaalia mai ni malamalamaaga mamana ia tatou malaga patino ma le tuputupu ae faaleagaga. O le mea lea, o le isi taimi e lalaga ai se gata i lau miti, nai lo le fefe, faʻalatalata i ai ma le fiailoa ma le mafaufau matala, aua e mafai ona taʻitaʻia oe i se auala fou o le iloa e le tagata lava ia ma le evolusione patino.
O miti fa'akomepiuta e taua tele ma ofoina atu le tele o fa'amanuiaga e o'o mamao atu i tua atu o tua'oi o tatou olaga fafagu. E ala i le nofouta i totonu o le miti, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona auai malosi ma a latou miti, tatalaina se malo o avanoa mo le tuputupu aʻe o le tagata lava ia, suʻesuʻega, ma suiga. O se tasi o itu taua o le miti faʻamaonia o lona gafatia e faʻaleleia ai le fatufatuga. I totonu o le lalolagi miti malamalama, o tapulaʻa o mea moni ua siitia, faʻatagaina mo le suʻesuʻeina o laufanua matagofie, manatu fou, ma faʻaaliga faʻapitoa faʻapitoa. O lenei tulaga maualuga o le faʻalauiloaina e ofoina atu se malae taʻalo mo mafaufauga, lea e mafai ai e tagata taʻitoʻatasi ona faʻataʻitaʻi, vaʻavaʻai, ma fatuina i auala atonu e le mafai i o latou olaga fafagu.
O le miti Lucid e avea foi o se meafaigaluega mamana mo suʻesuʻega a le tagata lava ia ma suʻesuʻeina. E maua ai se faamalama tuusao i totonu o le mafaufau le mautonu, lea e mafai ai ona faʻaalia faʻatusa lagona e leʻi foiaina, fefe, ma manaʻoga. E ala i le faʻaogaina ma le iloa o nei faʻailoga ma archetypes, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona maua ni faʻamatalaga taua i o latou mafaufau, faʻamalamalamaina mamanu loloto, ma faʻaalia vaega natia o latou uiga. O lenei fa'alilolilo e le tagata lava ia, e fa'apupulaina e ala i miti manino, e mafai ona ta'ita'iina atu ai i le tuputupu a'e o le tagata lava ia, fa'aleleia atili le talitonuina o le tagata lava ia, ma se malamalama loloto atu i lagona ma fa'aosofiaga o se tasi.
Amata lau malaga i le kilikiina o le faamau
Lucid miti o se tulaga e iloa ai e le tagata o loʻo latou miti aʻo latou i ai pea i le miti. O lenei faʻalauiloa e mafai ai e le tagata miti ona i ai sina tulaga o le puleaina o le miti, e pei o le faʻaogaina o le siosiomaga o le miti poʻo le auai malosi i le tala o le miti.
E tele auala e mafai ona fesoasoani e fa'aosofia ai miti malamalama. O nisi o metotia masani e aofia ai siaki moni (masani ona fesiligia lou fafagu i le aso atoa), tausia o se tusi talaaga o miti (faamaumau ma auʻiliʻili au miti), faataitai le mafaufau loloto ma le mafaufau, ma le faʻaogaina o metotia faʻaogaina (toe fai se fuaitau poʻo le vaʻaia o le faʻamalamalamaina aʻo leʻi moe. ).
Lucid miti e ofoina atu le tele o aoga aoga. E mafai ona avea ma puna o musumusuga fatufatuaʻi, aua e mafai ai ona e suʻesuʻe ma fegalegaleai ma lalolagi miti manino. O miti faʻamaonia e mafai foi ona avea o se faʻavae mo le tuputupu aʻe o le tagata lava ia, suʻesuʻega a le tagata lava ia, ma le faʻatoʻilaloina o le fefe poʻo le faʻalavelave faifaipea. E le gata i lea, o nisi tagata e faʻaaogaina miti faʻamaonia mo le foia o faʻafitauli, faʻataʻitaʻiga tomai, ma e oʻo lava i le mauaina o se lagona o le faʻalavelave ma le fiafia.
Ioe, o le tele o tagata e mafai ona aʻoaʻoina pe faʻapefea ona faʻamalamalama miti ma le faʻataʻitaʻiga ma le faʻamaoni. E ui o nisi tagata atonu e masani ona oʻo i miti manino i taimi uma, e mafai e soʻo se tasi ona faʻaleleia o latou avanoa e ala i auala eseese ma faʻamalositino. Atonu e manaʻomia ai le onosaʻi ma le finafinau, ona e mafai ona eseese iʻuga mai lea tagata i lea tagata.
E masani lava, o miti fa'amaonia e manatu e saogalemu mo le tele o tagata. O se tulaga masani ma le le afaina o le malamalama e tupu i le taimi o le moe. Ae ui i lea, e taua le tausia o se taimi moe maloloina ma faʻamuamua le soifua manuia lautele. O nisi tagata e ono fa'aletonu le moe mo sina taimi po'o le fa'atosina tele i miti manino, e ono a'afia ai le lelei o le moe. E taua le maua o le paleni ma faʻamautinoa e le faʻalavelaveina le faʻaogaina o miti i aso uma pe faʻalavelaveina le moe.
O miti faʻamaonia e mafai ona avea ma meafaigaluega mo le foia o faʻafitauli, aua e mafai ai ona e faʻataʻitaʻiina faʻataʻitaʻiga ma suʻesuʻe fofo talafeagai i totonu o le lalolagi miti. E toatele tagata ua lipotia mai le mauaina o malamalamaaga, musumusuga, ma manatu fatufatu mai a latou miti manino. Ae ui i lea, e taua le maitauina e ui e mafai e le miti manino ona tuʻuina atu ni vaaiga tulaga ese ma fesoasoani i le faʻatupuina o manatu, e tatau ona faʻapipiʻiina i gaioiga moni o le lalolagi ma mafaufauga ogaoga pe a faʻatalanoaina luitau moni o le olaga.
Ioe, o miti manino e mafai ona avea ma meafaigaluega aoga mo le faatoilaloina o miti taufaafefe. A e iloa o loʻo e moemiti i le taimi o se miti taufaafefe, e mafai ona e filifili ma le iloa e faʻafeiloaʻi ma suia elemene faʻafefe o le miti. Faatasi ai ma le faʻataʻitaʻiga, e mafai ona e atiaʻe auala e suia ai le tala o le miti, valaʻau elemene lelei, pe fafagu oe lava mai le miti taufaafefe.
Mo le tele o tagata taʻitoʻatasi, o le miti faʻamaonia e le faʻaalia ai ni faʻalavelave taua poʻo ni aʻafiaga. Peitaʻi, e pei o soʻo se gaioiga malosi o le mafaufau i le taimi o le moe, o nisi tagata e ono faʻalavelaveina le moe mo sina taimi poʻo ni faʻalavelave faʻalagona. E taua le fa'alogo i lou tino ma fa'amuamua le soifua maloloina atoa o le moe. Afai e iai sau fa'aletonu moe muamua po'o fa'afitauli o le soifua maloloina o le mafaufau, e fautuaina e fa'afeso'ota'i se foma'i fa'alesoifua maloloina a'o le'i fa'agaoioi i faiga miti manino.
Leai, e le mafai e le miti manino ona suia le manaʻomia mo le lava o le moe. E taua tele le fa'amuamua o le moe maloloina lelei ma fa'ataga lou tino ma lou mafaufau e malolo ma fa'afouina e ala i ta'amilosaga masani o le moe. E tatau ona vaʻaia le miti faʻamaonia o se faʻaopoopoga i le moe, faʻatagaina mo le faʻalauteleina o le faʻalauiloaina o le tagata lava ia ma suʻesuʻega i totonu o le miti, nai lo le suitulaga mo le moe lava ia.
Ina ia faʻaleleia le manino ma le mautu o au miti manino, e mafai ona e faʻataʻitaʻiina auala e pei o le faʻamautuina o miti. E aofia ai le faʻaogaina o ou lagona i totonu o le miti, e pei o le paʻi i mea faitino, taulaʻi i faʻamatalaga, poʻo le faʻamaoniaina o lou malamalama. E le gata i lea, o le faatumauina o se mafaufau toʻa ma le taulaʻi i le taimi o le miti, faʻapea foʻi ma le tuʻufaʻatasia o faiga faʻavae e pei o le viliina i le miti poʻo le solo faʻatasi o ou lima, e mafai ona fesoasoani e faʻamautu le poto masani ma faʻaumiumi lou tulaga miti.
Amata i luga o se malaga fa'ataulāitu fa'atasi ai ma le avanoa fa'apitoa i le poto anamua ma fa'aonaponei fa'ataulāitu i la tatou fa'asalalauga i luga o le initaneti. Tatala mea lilo o le atulaulau, mai Agaga Olimipeka i Agelu Leoleo, ma suia lou olaga i sauniga mamana mamana. O lo matou nu'u e ofoina atu le tele o faletusi o punaoa, fa'afouga i vaiaso ta'itasi, ma avanoa vave pe a fa'atasi. Fesoʻotaʻi, aʻoaʻo, ma tuputupu aʻe faʻatasi ma uso a lōia i se siosiomaga lagolago. Saili le fa'amalosia o le tagata lava ia, tuputupu a'e fa'aleagaga, ma fa'aoga moni fa'ataulāitu. Auai nei ma amata lau malaga fa'ataulāitu!